Podczas pandemii COVID-19 całe społeczeństwa były zmuszone do tego by ułożyć sobie życie w swoich własnych czterech ścianach. Inaczej zaczęliśmy jako społeczeństwo patrzeć na otoczenie w którym mieszkamy i zadawać sobie pytania: dlaczego okolica nie może zapewniać nam pracy, terenów zielonych i w zasadzie wszelkich potrzebnych do życia usług? Odpowiedź na to szybko się znalazła: miasto 15-minutowe.
Czym jest miasto 15-minutowe?
Przekornie można powiedzieć, że do XIX wieku prawie wszystkie miasta na świecie były miastami 15-minutowymi. Dlaczego? Z powodu słabego rozwoju transportu. Mieszkańcy miast poruszali się piechotą, dlatego wszystkie miejsca w mieście musiały być „w zasięgu spaceru”. Rozwój transportu w XX wieku, w tym popularyzacja samochodów sprawiła, że miasta „rozlały się” co można zobaczyć na przykładzie Warszawy, gdzie mieszkańcy Białołęki, peryferyjnej dzielnicy mieszkalnej mają pod Pałac Kultury nawet 17 kilometrów drogi. I to jest cały czas jedno miasto!
Jednak w czasie dynamicznie powiększających się miast powstała pierwsza idea miasta 15-minutowego, jakim jest „Jednostka Sąsiedzka” Clance’a Perry’ego. Założenie było proste: w osiedlu mieszkalnym umieścić wszystkie potrzebne obiekty usługowe, jak sklepy, zakłady itp. Granice osiedla wyznaczały główne drogi przelotowe. Drogi na terenie osiedla były jedynie dojazdami do domów mieszkańców.
Współczesna koncepcja miasta 15-minutowego nie zmieniła się wiele. Jest to miasto w które jest zaprojektowane tak, że mieszkańcy mają dostęp do wszystkich potrzebnych do życia miejsc w zasięgu 15 minut spaceru lub rowerem. Miasto 15- minutowe zapewnia w tym obszarze wszystkie potrzeby mieszkańców, jak praca, odpoczynek, rozrywka, zakupy itp.
Jak zaprojektować miasto 15-minutowe?
Jako przykład posłuży Pszczyna. Centrum Pszczyny to Rynek – główny plac Starego Miasta, miejsce najbardziej gwarne i przede wszystkim punkt przecięcia się dróg mieszkańców – miejsce wydarzeń, ale także spotkań i integracji społecznych. Wokół rynku umieszczone są sklepy i punkty usługowe, jakie potrzebne są mieszkańcom do życia. Za kamienicami można dojść do parku – miejsca wypoczynku i relaksu które zapewnia cień, ciszę i oczyszcza powietrze. 10 minut spacerem od rynku znajduje się dworzec kolejowy – centrum przesiadkowe miasta a w niedalekiej odległości szpital, przychodnie oraz szkoły i przedszkola. Teraz wystarczy dodać do tego dużo infrastruktury pieszo-rowerowej, ozdobić zielenią, zapewnić dostęp do Internetu oraz miejsc do pracy zdalnej, a ruch tranzytowy przeprowadzić obwodnicą. To tylko podstawowe zasady ale sprawdzą się przypadku każdej dzielnicy i osiedla niezależnie od wielkości miasta.
Miasto 15-minutowe to nie tylko dobrze zaprojektowana przestrzeń miejska. Dobre miejsce do mieszkania budują ludzie którzy w danym miejscu żyją i współegzystują ze sobą. Dlatego jeśli zależy komuś na wprowadzeniu idei miasta 15-minutowego w swojej okolicy musi zacząć działać oddolnie. Najlepiej integrując sąsiadów i odbudowując sieć powiazań. Ponadto warto stworzyć sieć sąsiedzką – założyć grupę na Facebooku do kontaktu z mieszkańcami.
Co miasto 15-minutowe da jego mieszkańcom?
Przede wszystkim podwyższy jakość życia i ułatwi je. Dzięki przemyślanemu zorganizowaniu przestrzeni miejskiej mieszkańcy będą mieli szybki dostęp do wszystkich potrzebnych im usług. Częstsze poruszanie się piechotą i rowerami przyniesie działanie prozdrowotne, zmniejszy stres i poprawi działanie umysłu. Tak stworzone miejsce stanie się nie tylko miejscem zamieszkania ale przestrzenią do życia.
źródła:
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/jednostka-sasiedzka;3917493.html
https://www.youtube.com/watch?v=NOSflLHuzDo
https://www.cnu.org/publicsquare/2021/02/08/defining-15-minute-city